بیماری روماتیسم چیست و چه علائمی دارد؟
روماتیسم واژه‌ای کلی برای مجموعه‌ای از بیماری‌های التهابی و خودایمنی است که عمدتاً مفاصل، اما در مواردی عضلات، پوست، رگ‌ها و اندام‌های داخلی مانند قلب، ریه یا کلیه را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. یکی از شایع‌ترین انواع روماتیسم، آرتریت روماتوئید (RA) است، اما این اصطلاح می‌تواند به بیماری‌هایی مانند لوپوس، اسپوندیلیت آنکیلوزان، آرتریت پسوریاتیک و بسیاری دیگر نیز اشاره داشته باشد. در ادامه این مقاله از مرکز خدمات درمان و پرستاری رایبد به شما خواهیم گفت که بیماری روماتیسم چیست و چه علائمی دارد؟
بیماری روماتیسم چیست و چه علائمی دارد؟
روماتیسم اغلب به صورت یک التهاب مزمن ظاهر می‌شود و می‌تواند به مرور زمان موجب تخریب مفاصل، کاهش عملکرد حرکتی و حتی ناتوانی جسمی شود. با اینکه این بیماری در هر سنی ممکن است بروز کند، بیشتر در سنین میانسالی و در زنان شایع‌تر است. روماتیسم یک بیماری خود ایمنی محسوب می‌شود؛ به این معنا که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌های سالم حمله می‌کند. علائم روماتیسم بسته به نوع و شدت بیماری ممکن است متفاوت باشد، اما برخی از نشانه‌های عمومی این بیماری خاموش عبارتند از:
درد مفاصل
یکی از بارزترین علائم روماتیسم، درد در مفاصل است. این درد معمولاً در مفاصل کوچک مانند انگشتان دست و پا آغاز می‌شود و به مرور زمان می‌تواند به مفاصل بزرگ‌تر گسترش یابد.
تورم و التهاب مفاصل
تورم ناشی از التهاب می‌تواند مفاصل را سفت و دردناک کند. گاهی اوقات، پوست روی مفصل نیز قرمز و گرم می‌شود.
سفتی صبحگاهی
بسیاری از مبتلایان به روماتیسم، به ویژه در هنگام بیدار شدن از خواب، سفتی در مفاصل خود احساس می‌کنند که ممکن است تا چند ساعت طول بکشد.
خستگی مفرط
افراد مبتلا به روماتیسم معمولاً دچار احساس خستگی شدید می‌شوند، حتی اگر به اندازه کافی خوابیده باشند. این خستگی می‌تواند عملکرد روزمره فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد.
کاهش وزن بی‌دلیل
کاهش وزن ناگهانی و بدون دلیل واضح نیز یکی از علائم هشداردهنده بیماری‌های التهابی مانند روماتیسم است.
تب خفیف
تب خفیف و مداوم نیز ممکن است از نشانه‌های وجود یک بیماری التهابی مزمن باشد.
علائم خاص‌تر در انواع مختلف روماتیسم
در ادامه بیماری روماتیسم چیست شما را با برخی از علائم نادر این بیماری آشنا خواهیم کرد:
- لوپوس اریتماتوز سیستمیک می‌تواند باعث بثورات پوستی، ریزش مو، زخم‌های دهانی، مشکلات کلیوی و حتی اختلالات قلبی شود.
- اسپوندیلیت آنکیلوزان بیشتر ستون فقرات را درگیر می‌کند و ممکن است باعث خشکی و درد در ناحیه کمر و باسن شود.
- آرتریت پسوریاتیک علاوه بر درد مفاصل، می‌تواند پوست را با بثورات پوسته‌پوسته درگیر کند.
مهمترین دلایل ابتلا به روماتیسم
علت دقیق بروز روماتیسم هنوز به‌طور کامل شناخته نشده، اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و ایمنی در آن نقش دارند. برخی از عواملی که خطر ابتلا را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- وراثت: داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری‌های خودایمنی
- عفونت‌ها: برخی عفونت‌ها می‌توانند سیستم ایمنی بدن را تحریک کرده و واکنش خودایمنی ایجاد کنند
- جنسیت: زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا هستند
- سیگار کشیدن: سیگار می‌تواند خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید را افزایش دهد
تشخیص روماتیسم
رماتیسم یک بیماری خاموش اما فعال است. تشخیص بیماری‌های روماتیسمی نیاز به معاینه دقیق بالینی، بررسی سوابق پزشکی و انجام آزمایش‌های تکمیلی دارد. هر چقدر این بیماری زودتر تشخیص داده شود در روند بهبودی بیمار تاثیر مثبتی دارد. آزمایش‌های زیر قادر هستند این بیماری را کشف کنند:
- آزمایش خون برای بررسی سطح فاکتور روماتوئید یا CRP
- تصویربرداری با اشعه X یا MRI برای ارزیابی آسیب مفصلی
- تست‌های آنتی‌بادی خاص برای تشخیص بیماری‌های خودایمنی
درمان روماتیسم
روماتیسم هنوز درمان قطعی ندارد، اما با روش‌های درمانی مختلف می‌توان علائم بیماری را کنترل و روند پیشرفت آن را کند کرد. بنابراین سوالی که پیش می آِد این است که اهداف درمان بیماری روماتیسم چیست؟ در پاسخ باید بگوییم که هدف از درمان شامل کاهش التهاب، تسکین درد، حفظ عملکرد مفاصل و جلوگیری از آسیب بیشتر است. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تجویز داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) برای کاهش درد و التهاب
- ستفاده از داروهای ضد روماتیسمی تعدیل‌کننده بیماری (DMARDs) مانند متوترکسات
- داروهای بیولوژیک‌که سیستم ایمنی را هدف قرار می‌دهند.
- فیزیوتراپی و ورزش برای حفظ تحرک و قدرت عضلانی بدن
- در موارد شدید، ممکن است جراحی مفصل برای ترمیم یا تعویض مفصل آسیب‌دیده لازم باشد.
کلام آخر
بیماری روماتیسم یک اختلال پیچیده، مزمن و گاه ناتوان‌کننده است که نیاز به تشخیص زودهنگام، مراقبت مداوم و مدیریت همه‌جانبه دارد. شناخت علائم اولیه و مراجعه به پزشک متخصص روماتولوژی می‌تواند تفاوت چشمگیری در کیفیت زندگی فرد ایجاد کند. با بهره‌گیری از روش‌های درمانی نوین، بسیاری از مبتلایان می‌توانند زندگی سالم و فعالی داشته باشند.