جراحی اسلیو معده روشی مؤثر برای کاهش وزن در افراد مبتلا به چاقی مفرط است، اما موفقیت بلندمدت آن به مراقبت‌های دقیق پس از عمل، تغییر سبک زندگی، رژیم غذایی مناسب و فعالیت بدنی منظم بستگی دارد. همچنین، پیگیری منظم با پزشک و مشاور تغذیه برای جلوگیری از کمبودهای تغذیه‌ای بسیار حیاتی است. به همین دلیل پرستاران مراقبت پس از اسلیو معده، مسئولیت‌های حساسی در نظارت بر وضعیت فیزیکی، تغذیه‌ای، دارویی و روانی بیمار دارند. در مقاله اسلیو معده و مراقبت‌های بعد از جراحی شما را با بهترین مرکز خدمات درمانی در منزل آشنا خواهیم کرد.

برای تسریع روند بهبودی بعد از جراحی اسلیو بهتر است از خدمات مشاوره و پرستاری در منزل رایبد در تهران استفاده کنید. این مرکز با ارسال پرستاران متخصص و باتجربه در دوران پس از جراحی شما را یاری می‌دهد. درصورت نیاز با شماره تلفن 02146291209- 02122042881  یا 09910611272 تماس بگیرید.

اسلیو معده چیست؟

اسلیو معده (Sleeve Gastrectomy) یا جراحی لاغری معده به روش اسلیو، یکی از رایج‌ترین و مؤثرترین روش‌های جراحی چاقی است. در این روش، حدود ۷۰ تا ۸۵ درصد معده با جراحی برداشته می‌شود و بخش باقی‌مانده به شکل یک “آستین باریک” (شبیه موز یا لوله) درمی‌آید.  هدف اصلی این جراحی شامل کاهش حجم معده جهت سیری زودتر و کاهش ترشح هورمون گرسنگی (گرلین) جهت کاهش اشتها می باشد. در نتیجه، کاهش وزن پایدار و کنترل بیماری‌های مرتبط با چاقی مثل دیابت، فشار خون و چربی خون است.

 اسلیو معده برای چه افرادی انجام می‌شود؟

جراحی اسلیو معده (Sleeve Gastrectomy) یک روش درمانی برای کاهش وزن پایدار است که فقط برای برخی از افراد واجد شرایط در نظر گرفته می‌شود. این جراحی باید با نظر پزشک متخصص چاقی یا جراح باریاتریک انجام شود و معمولاً زمانی توصیه می‌شود که روش‌های غیرجراحی مانند رژیم و ورزش مؤثر نبوده‌اند.  شرایط و معیارهای اصلی برای انجام اسلیو معده عبارت است از:

1. افراد با چاقی شدید و پایدار : کسانی که برای بیش از یک سال دچار چاقی شدید بوده‌اند و کسانی که با رژیم غذایی، ورزش یا دارو به کاهش وزن مؤثر نرسیده‌اند.
2. افراد مبتلا به بیماری‌های مرتبط با چاقی: در ادامه بررسی اسلیو معده و مراقبت‌های بعد از جراحی شما را با بیماریهای مرتبط با چاقی آشنا خواهیم کرد. دیابت نوع ۲، فشار خون بالا، کلسترول یا تری‌گلیسرید بالا، آپنه خواب (قطع تنفس هنگام خواب)، مشکلات مفاصل یا کمر ناشی از وزن زیاد، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) در زنان چاق
3. افرادی با سلامت روانی و انگیزه کافی: کسانی که درک کامل از تغییر سبک زندگی مورد نیاز پس از عمل و آمادگی برای پایبندی به رژیم غذایی خاص، ورزش و پیگیری پزشکی را دارند.

چه کسانی مناسب عمل جراحی اسلیو معده نیستند ؟

• افراد با بیماری‌های قلبی یا ریوی کنترل‌نشده شدید
• افراد با اعتیاد فعال به مواد مخدر یا الکل
• بیماران مبتلا به بیماری‌های روانی شدید بدون درمان یا همکاری پزشکی
• زنان باردار یا کسانی که به‌زودی قصد بارداری دارند (باید به تعویق بیفتد)
• افراد فاقد انگیزه برای تغییر دائمی سبک زندگی

اسلیو معده و مراقبت‌های بعد از جراحی

مراقبت دقیق ، پیگیری تغذیه و پیشگیری از عوارض از عوامل کلیدی موفقیت جراحی اسلیو معده هستند. حضور یک پرستار آموزش‌دیده می‌تواند روند بهبودی بیمار را سریع‌تر، ایمن‌تر و با رضایت بیشتر همراه کند. پرستارانی که مرکز خدمات درمانی رایبد، جهت مراقبت از این بیماران به منازل ارسال می کنند متخصص و دوره دیده هستند و با مراحل بهبودی، رژیم غذایی و دارویی این افراد آشنا می باشند. این مراحل در چند هفته اول عبارتند از:

 هفته اول: رژیم مایعات شفاف

• مصرف فقط مایعات صاف‌شده: آب، چای کم‌رنگ، آب مرغ صاف، ژله بدون قند
• نوشیدن جرعه‌جرعه، بدون فشار به معده
• پیاده‌روی سبک برای جلوگیری از لخته خون

دوم: مایعات غلیظ و سوپ نرم</span>

• سوپ صاف‌شده، شیر بدون چربی، ماست رقیق، پروتئین شیک
• پرهیز از نوشیدنی‌های گازدار یا خیلی شیرین
• نوشیدن آرام و با فاصله

 سوم تا چهارم: غذاهای پوره‌ای و نرم</strong>

در هفته سوم بعد از اسلیو معده و مراقبت‌های بعد از جراحی بیمار چه خواهد خورد:

• پوره سیب‌زمینی، تخم‌مرغ نرم، ماست چکیده، مرغ پخته و ریش‌ریش شده
• جویدن کامل و آهسته غذا
• هنوز از غذاهای سفت و پرچرب پرهیز شود

پنجم به بعد: آغاز رژیم جامد با کنترل حجم

• اضافه‌کردن تدریجی غذاهای جامد سالم
• پرهیز از غذاهای پرکالری، سرخ‌شده، شیرینی‌جات
• وعده‌های کوچک و متعدد (۵-۶ وعده سبک روزانه)

 کنترل درد و دارو:

• مصرف داروهای تجویز شده (آنتی‌بیوتیک، ضد تهوع، مسکن)
• پرهیز از داروهای ضدالتهاب مثل ایبوپروفن بدون مشورت با پزشک
• گزارش هرگونه درد غیرطبیعی، تب، قرمزی یا ترشح در محل بخیه

کلام آخر

جراحی اسلیو معده برای افرادی توصیه می‌شود که دچار چاقی مفرط و بیماری‌های مرتبط هستند و دیگر روش‌ها مانند رژیم و ورزش برای آن‌ها مؤثر نبوده‌اند. این تصمیم باید با مشورت تیم پزشکی (جراح، متخصص تغذیه، روان‌پزشک یا روان‌شناس) گرفته شود. موفقیت بلندمدت پس از اسلیو تنها در صورت همکاری کامل بیمار با تغییرات غذایی و رفتاری حاصل می‌شود. همچنین مراقبت های بعد از عمل جراحی در بهبودی سریع بیماران بسیار موثر هستند. برای این منظور می‌توانید از کادر درمان متخصص و دلسوز مرکز مشاوره و پرستاری در منزل رایبد، کمک بگیرید. برای اطلاعات بیشتر در مورد خدمات این مرکز درمانی به وب سایت رایبد مراجعه کنید و یا با شماره‌های  02146291209- 02122042881 یا 09910611272  تماس بگیرید.

یکی از روش‌های درمانی برای تسکین و درمان بیماران با مشکلات عصبی خاص و اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS)  استفاده از داروهای تزریقی مانند آمپول الساوا Elsava است. وظیفه اصلی این آمپول کاهش آسیب‌های اکسیداتیو در بدن و کمک به حفظ سلول‌های عصبی است. الساوا به صورت وریدی و معمولاً در بیمارستان‌ها تحت نظارت کادر درمان تزریق می‌شود. اما آن دسته از بیمارانی که تمایل دارند در منزل و در محیطی آرام و به دور از شلوغی این دارو را دریافت نمایند. می‌توانند از متخصصین و پرستاران توانمند مرکز خدمات درمان و پرستاری در منزل رابید کمک بگیرند. برای این منظور با شماره تلفن 02146291209- 02122042881  یا 09910611272 تماس بگیرید.

آمپول الساوا چیست؟

آمپول Elsava یک داروی تزریقی ترکیبی است که حاوی ماده موثره دارویی به نام ِاداراوون است. این ماده در درمان و کاهش پیشرفت بیماری اِسکِلِروز جانبی آمیوتِروفیک  (ALS) نقش موثری دارد.ASL  نوعی بیماری است که باعث تخریب سلول‌های عصبی حرکتی در بدن می‌شود و عملکرد عضلات را کاهش می‌دهد. داروی آلساوا دارای خاصیت آنتی اکسیدانی است و از آسیب‌های رایکال های آزاد به سلول‌های عصبی جلوگیری می‌کند و به این طریق پیشرفت بیماری را کاهش می‌دهد.

موارد مصرف و تزریق  الساوا

بیمارانی که مبتلا ALS هستند با استفاده از آمپول وریدی آلساوا روند پیشرفت بیماری را کاهش می‌دهند و در نتیجه می‌توانند برای مدت بیشتری از توانایی حرکتی برخوردار باشند. این دارو با کاهش دردهای عضلانی این بیماران باعث افزایش کیفیت زندگی آنها می‌شود. البته الساوا نباید بدون تجویز پزشک و به صورت خودسرانه مورد استفاده قرار گیرد، همچنین تزریق این ماده دارویی حتماً باید توسط یک متخصص انجام شود. در این رابطه می‌توانید از متخصصین مرکز درمان شبانه روزی در منزل رایبد مشاوره دریافت کنید. موارد مصرف آمپول الساوا عبارت است از:

• مبتلایان به اِسکِلِروز جانبی آمیوتروفیک (ALS): بیمارانی که دچار دردهای عضلانی و عدم توانایی حرکتی هستند.
• بهبود آسیب‌های عصبی: این دارو برای افراد مبتلا به دیستروفی عضلانی بسیار موثر است.
• ریکاوری بعد از ضربه مغزی: در موارد، ی که بیمار دچار آسیب ناشی از استرس اکسیداتیو شده، پزشکان برای بهبود عملکرد مغز این دارو را تجویز می‌کنند.

نحوه تزریق داروی الساوا

الساوا معمولاً به صورت وریدی و با نظارت پرستاران تزریق می‌شود، با توجه به اینکه بیمارانی که احتیاج به این دارو دارند بعد از ترخیص از بیمارستان دارای محدودیت‌های حرکتی می‌باشند، بنابراین توصیه می‌کنیم دوز داروی مشخص شده توسط پزشک را در خانه دریافت نمایند. این دارو به طورمعمول برای مبتلایان به ALS شامل دو هفته تزریق روزانه و سپس به صورت دوره‌ای و در فواصل زمانی مشخص می‌باشد. نحوه آماده‌سازی و تزریق آمپول Elsava عبارت است از:

• هر ویال را با محلول سرم نمک ۰.۹٪ تا حجم ۱۰۰ میلی‌لیتر رقیق کنید
• سرعت انفوزیون: ۳۳.۳ میلی‌لیتر در دقیقه
• دو ویال به صورت پی‌درپی تزریق می‌شود.
• مدت تزریق: 60 دقیقه

در چرخه اول درمان این آمپول معمولاً به مدت 14 روز مداوم به بیمار تزریق می‌شود و سپس در 14 روز بعدی مصرف دارو قطع می‌شود. با توجه به اینکه ممکن است بیمار در طول دریافت سرم دچار حساسیت به اداراوون یا اجزای دارو شود. بنابراین تزریق فقط باید توسط کادر پزشکی مجرب انجام شود و پرستار نظارت مداوم به بیمار در طول تزریق داشته باشد.

عوارض احتمالی الساوا

هر دارویی ممکن است عوارضی در بیمار ایجاد کند، به‌ویژه داروهای ترکیبی مانند الساوا. شایع‌ترین عوارض احتمالی آمپول الساوا عبارت است از:

عوارض جانبی: عدم تعادل در راه رفتن،  کبودی،  سردرد،  التهاب پوست (اگزما)

عوارض جدی: واکنش‌های آنافیلاکسی،  مشکلات تنفسی،  تنگی نفس، دفع گلوکز در ادرار

چه کسانی نباید از آمپول وریدی الساوا استفاده کنند؟

• مبتلایان به حساسیت دارویی
• خانم‌های باردار (مگر با نظر پزشک)
• مادران در دوران شیردهی
• کودکان بدون تجویز دقیق متخصص
• سالمندان بدون نظارت پزشک
• افراد مبتلا به نارسایی‌های کلیوی
• افراد مبتلا به اختلالات کبدی

سخن آخر

داروی  السـاوا یک درمان تزریقی مؤثر برای بیماران ALS ، افرادی با ناتوانایی حرکتی و ضعف در سیستم عصبی است. این دارو دارای خاصیت آنتی اکسیدانی و در بهبود سلول‌های عصبی بدن نقش موثری دارد. با این حال، الساوا باید با احتیاط، طبق تجویز پزشک و همراه با رعایت اصول بهداشتی تزریق شود تا از بروز عوارض جانبی جلوگیری گردد. درصورتی‌که نیاز به تزریق این دارو در خانه دارید، مرکز مشاوره و خدمات درمانی شبانه روزی در منزل رایبد با مجوز رسمی از وزارت بهداشت می‌تواند خدمات لازم در این زمینه را به شما ارائه دهد.  برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد خدمات این مرکز به وب سایت رایبد مراجعه کنید، یا با شماره تلفن‌های 02146291209- 02122042881  یا 09910611272  تماس بگیرید.

عفونت زمانی رخ می‌دهد که عوامل بیماری‌زا مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها یا انگل‌ها وارد بدن شوند و شروع به تکثیر کنند. سیستم ایمنی بدن به محض شناسایی این عوامل بیگانه، واکنش نشان می‌دهد تا آن‌ها را از بین ببرد. اما این فرآیند همیشه بی‌علامت نیست و اغلب با نشانه‌هایی همراه است که می‌توانند هشداردهنده وجود عفونت در بدن باشند. در ادامه این مقاله از مرکز خدمات درمان و پرستاری رایبد، شما را با علائم وجود عفونت در بدن آشنا خواهیم کرد.

چه چیزی باعث عفونت در بدن می‌شود؟

عفونت زمانی به‌وجود می‌آید که عوامل بیماری‌زا وارد بدن شده و شروع به تکثیر و تخریب بافت‌های بدن می‌کنند. این عوامل می‌توانند بسیار متنوع باشند و از منابع مختلف وارد بدن شوند. در ادامه به مهم‌ترین علل ایجاد عفونت در بدن اشاره می‌کنیم:

۱. ورود میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا (پاتوژن‌ها)

• ویروس‌ها مانند ویروس آنفلوآنزا، کرونا، HIV، و هپاتیت
• باکتری‌ها مانند اشرشیا کلی (E. coli)، استافیلوکوک، و استرپتوکوک
• قارچ‌ها مانند کاندیدا که موجب عفونت‌های پوستی یا واژینال می‌شود
• انگل‌ها مانند پلاسمودیوم (عامل مالاریا) و ژیاردیا

2.زخم‌های باز و جراحی‌ها

هرگونه خراش، بریدگی، سوختگی یا زخم جراحی می‌تواند دروازه‌ای برای ورود میکروب‌ها باشد. اگر محل زخم به‌درستی تمیز و ضدعفونی نشود، عفونت موضعی یا حتی عفونت گسترده ایجاد می‌شود.

3. استفاده نادرست از آنتی‌بیوتیک‌ها

مصرف خودسرانه یا بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها باعث ایجاد مقاومت میکروبی می‌شود. در این حالت، باکتری‌ها نسبت به داروها مقاوم می‌شوند و درمان آن‌ها دشوارتر خواهد شد، که ممکن است به عفونت‌های خطرناک و مزمن منجر شود.

اولین علائم وجود عفونت در بدن

نشانه های عفونت، اولین چیزی است که به واسطه آن از وجود بیماری در بدنمان مطلع میشویم. شناخت این علائم اولیه اهمیت زیادی در تشخیص زودهنگام و درمان مؤثر بیماری‌ها دارد.

۱. تب

یکی از شایع‌ترین و ابتدایی‌ترین علائم عفونت، افزایش دمای بدن یا تب است. تب نتیجه پاسخ سیستم ایمنی به مواد شیمیایی ترشح‌شده در جریان مبارزه با عوامل بیماری‌زاست. گرچه تب ممکن است نشانه بیماری‌های غیرعفونی نیز باشد، اما در اکثر موارد نشان‌دهنده فعال بودن سیستم ایمنی علیه یک عفونت است.

۲. خستگی و بی‌حالی

خستگی غیرطبیعی که با استراحت هم برطرف نمی‌شود، می‌تواند یکی از علائم علائم وجود عفونت در بدن باشد. بدن هنگام مبارزه با عوامل عفونی، انرژی زیادی صرف فعال‌سازی گلبول‌های سفید و سایر اجزای سیستم ایمنی می‌کند، که این امر باعث احساس ضعف، بی‌حالی و حتی خواب‌آلودگی می‌شود.

۳. لرز و تعریق

در بسیاری از موارد، به‌ویژه در عفونت‌های باکتریایی، افراد دچار لرز و تعریق شبانه می‌شوند. لرز اغلب همراه با تب بروز می‌کند و نشانه‌ای از تلاش بدن برای تنظیم دمای داخلی است. تعریق نیز پاسخ بدن برای کاهش دمای بالا پس از تب است.

۴. درد موضعی یا عمومی

عفونت‌ها می‌توانند دردهایی موضعی (مانند گلودرد در عفونت‌های ویروسی یا سوزش ادرار در عفونت ادراری) یا عمومی (مانند درد عضلانی و مفصلی در آنفلوآنزا) ایجاد کنند. این دردها ناشی از التهاب بافت‌ها یا واکنش مستقیم بدن به سموم تولیدشده توسط عوامل بیماری‌زا است.

۵. تورم غدد لنفاوی

غدد لنفاوی، که بخشی از سیستم ایمنی هستند، هنگام مقابله با عفونت بزرگ‌تر و حساس‌تر می‌شوند. تورم در نواحی گردن، زیر بغل یا کشاله ران می‌تواند نشانه‌ای از عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی باشد.

۶. تغییرات در ترشحات بدن

وجود عفونت ممکن است باعث ایجاد ترشحات غیرطبیعی در بدن شود. برای مثال، ترشحات بینی، خلط سینه، ترشحات واژینال غیرمعمول یا چرک از زخم‌ها می‌توانند نشانه‌ای از وجود عامل عفونی باشند.

۷. علائم گوارشی

برخی عفونت‌ها مانند ویروس‌های روده‌ای، علائمی مانند تهوع، استفراغ، اسهال، درد شکم و نفخ ایجاد می‌کنند. تغییر در اشتها یا بروز اسهال بدون دلیل مشخص نیز ممکن است از علائم اولیه عفونت باشد.

۸. تغییرات رفتاری یا ذهنی

در برخی موارد، به‌ویژه در سالمندان یا افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، علائمی مانند گیجی، خواب‌آلودگی، بی‌قراری یا تغییرات خلقی می‌توانند نشانه‌های غیرمستقیم یک عفونت، مانند عفونت ادراری یا ریوی، باشند.

نتیجه‌گیری

تشخیص زودهنگام علائم وجود عفونت در بدن می‌تواند نقش بسیار مهمی در درمان مؤثر و جلوگیری از پیشرفت بیماری ایفا کند. اگر فردی با یکی یا چند مورد از این علائم به‌صورت غیرمعمول و مداوم مواجه شود، مراجعه به پزشک جهت بررسی و تشخیص دقیق ضروری است. توجه به این نشانه‌ها نه‌تنها به حفظ سلامت فردی کمک می‌کند، بلکه از شیوع احتمالی عفونت به دیگران نیز جلوگیری خواهد کرد.

آسم (Asthma) یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن تنفسی است که در اثر التهاب مزمن و تنگی راه‌های هوایی ایجاد می‌شود. این بیماری معمولاً با علائمی مانند تنگی نفس، خس‌خس سینه، سرفه‌های مکرر و احساس فشار در قفسه سینه همراه است. شدت علائم از خفیف تا شدید متغیر است و می‌تواند فعالیت‌های روزمره یا حتی خواب را مختل کند. آسم درمان قطعی ندارد، اما با روش‌های صحیح درمانی می‌توان آن را به‌خوبی کنترل و زندگی سالمی را تجربه کرد. در این مقاله از مرکزخدمات درمانی رایبد شما را با علائم آسم آشنا خواهیم کرد.

آسم چیست؟

به طور معمول هر فرد با هر بار تنفس، هوا را از طریق بینی یا دهان به داخل گلو و مجاری هوایی و در نهایت ریه‌ها وارد می‌کند. مجاری تنفسی بیماران مبتلا به آسم، باریک و متورم می‌شوند و حتی ممکن است مخاط اضافی تولید کند. در چنین وضعیتی تنفس دشوار می‌شود و فرد شروع به سرفه می‌کند. 

علائم آسم را بشناسید

نشانه‌های آسم زمانی نمایان می‌شوند که پوشش مجاری تنفسی متورم، عضلات اطراف آنها سفت و مخاط راه‌های هوایی را پر می‌کنند. در این حالت میزان هوای قابل عبور از این مجاری کاهش پیدا می‌کند. این علامت‌ها ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد و شدت آن نیز از دوره‌ای به دوره دیگر تغییر کند. مهم‌ترین علائم و نشانه‌های آسم شامل موارد زیر است:

1. تنگی نفس: به‌ویژه در هنگام فعالیت بدنی یا در شب
2. خس‌خس سینه: صدای سوت یا ناله هنگام تنفس به‌خصوص در بازدم
3. سرفه‌های خشک و مزمن: که معمولاً شب‌ها یا پس از ورزش شدت می‌گیرد
4. احساس فشار یا سنگینی در قفسه سینه
5. بیدار شدن از خواب در نیمه‌شب به دلیل سرفه یا تنگی نفس

هنوز پزشکان به طور کامل نمی‌دانند که چه عواملی باعث مبتلا شدن افراد به آسم می‌شود، اما احتمال می‌دهند عوامل ژنتیکی و محیطی در آن دخیل باشند. برخی عوامل ممکن است علائم این بیماری را تشدید کنند، مانند:

• گردوغبار، دود سیگار، مواد شیمیایی
• آلودگی هوا
• آلرژی‌ها (گرده، حیوانات خانگی، قارچ)
• عفونت‌های تنفسی (مانند سرماخوردگی یا آنفلوآنزا)
• هوای سرد یا خشک
• فعالیت بدنی شدید
• استرس یا هیجان شدید

علل و عوامل خطر آسم

بروز علائم آسم هشداری برای مراقبت شدید از خودتان است. همانطور که گفتیم آسم ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است. برخی از عوامل خطرناک که باعث تشدید بیماری آسم می‌شوند عبارت‌اند از:

• سابقه خانوادگی آسم یا آلرژی
• قرار گرفتن مکرر در معرض آلرژن‌ها
• مواجهه طولانی‌مدت با محرک‌های تنفسی مانند دود یا مواد شیمیایی
• ابتلا به عفونت‌های تنفسی در دوران کودکی
• چاقی
• زندگی در مناطق شهری با آلودگی زیاد

روش‌های درمان آسم

اگر چند روزی است که مرتباً سرفه می‌کنید و یا خس خس سینه دارید حتماً به پزشک مراجعه کنید. زیرا درمان به موقع آسم می‌تواند از آسیب به ریه‌ها جلوگیری کرده و به بهتر شدن وضعیتتان کمک کند. درمان آسم دو هدف دارد: کنترل التهاب راه‌های هوایی و پیشگیری از حملات تهدیدکننده آسمی. درمان معمولاً شامل دارودرمانی، پرهیز از محرک‌ها و گاهی توان‌بخشی تنفسی است. انواع راه‌های درمان عبارتند از:

۱. داروهای کنترل‌کننده بلندمدت (روزانه)

این داروها که معمولاً روزانه مصرف می‌شوند، برای کنترل التهاب مزمن و پیشگیری از حملات استفاده می‌شوند:

• کورتیکواستروئیدهای استنشاقی: مانند بودزوناید، فلوتیکازون
• داروهای تعدیل‌کننده لوکوترین‌ها: مانند مونته‌لوکاست
• برونکودیلاتورهای طولانی‌اثر: مانند سالمترول (معمولاً با کورتون ترکیب می‌شود)
• داروهای بیولوژیک: در موارد شدید، مانند اومالیزوماب یا مپولیزوماب

۲. داروهای نجات‌بخش (فوری)

این داروها برای تسکین سریع در هنگام حمله آسمی مورد استفاده قرار می‌گیرند. افرادی که فعالیت‌های ورزشی می‌کنند بنا به توصیه پزشک می‌توانند قبل از ورزش از آنها استفاده کنند.

• برونکودیلاتورهای کوتاه‌اثر مانند سالبوتامول (ونتولین)
• استفاده از دستگاه اسپری یا نبولایزر در مواقع ضروری

درمان‌های مکمل و غیردارویی

• پرهیز از محرک‌ها مانند گردوغبار، دود، هوای سرد یا حیوانات
• کنترل آلرژی‌ها
• آموزش به بیمار درباره استفاده صحیح از اسپری‌ها
• تمرینات تنفسی و یوگا برای افزایش ظرفیت ریه
• واکسیناسیون سالانه (مثلاً برای آنفلوآنزا) جهت کاهش عفونت‌های محرک آسم

نتیجه‌گیری

آسم یک بیماری مزمن تنفسی است که با کنترل و درمان مناسب قابل مدیریت است. شناسایی علائم آسم، درمان دارویی طبق دستور پزشک، پرهیز از عوامل محرک و آموزش‌های لازم به بیمار، کلیدهای کنترل موفق این بیماری هستند. پیگیری منظم و استفاده از برنامه‌های درمانی بلندمدت نقش مهمی در جلوگیری از حملات شدید و بهبود کیفیت زندگی بیماران دارد.

سندرم تونل کارپال یکی از شایع‌ترین بیماری‌های نوروماسکولار است که در نتیجه‌ فشرده‌شدن عصب میانی (Median Nerve)  در ناحیه مچ دست ایجاد می‌شود. این عصب مسئول حس و حرکت در بخش‌هایی از دست است و عبور آن از درون ساختاری به نام تونل کارپال، آن را در معرض فشارهای مکانیکی قرار می‌دهد. تنگی این تونل می‌تواند منجر به علائمی مانند بی‌حسی، گزگز، درد و ضعف عملکرد دست شود. در این مقاله از مرکز خدمات درمان و پرستاری رایبد درباره تنگی کانال مچ دست صحبت خواهیم کرد.

با آناتومی تونل کارپال آشنا شوید

تونل کارپال (CTS) یک گذرگاه باریک در مچ دست است که از استخوان‌های کارپال (استخوان‌های مچ) در کف و دیواره‌ها و یک ساختار لیگامانی به نام لیگامان عرضی کارپال (Transverse Carpal Ligament) در سقف آن تشکیل شده است. این تونل حاوی:

• عصب میانی (Median Nerve)
• نه تاندون فلکسور که وظیفه خم کردن انگشتان را بر عهده دارند.
• فشار یا التهاب در این ناحیه می‌تواند باعث فشردگی عصب میانی شود.

علائم سندرم تونل کارپال

سندرم تونل کارپال در اثر فشار بر روی عصب مدیان بوجود می آید. علائم این عارضه به‌تدریج و اغلب در شب یا هنگام استفاده مکرر از دست ظاهر می‌شوند. این علائم می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• بی‌حسی و گزگز در انگشت شست، اشاره، میانی و نیمی از انگشت حلقه
• درد در ناحیه مچ دست که ممکن است به سمت ساعد یا بازو نیز گسترش یابد
• ضعف عضلانی در دست، به‌ویژه در گرفتن اشیاء کوچک
• احساس برق‌گرفتگی یا شوک‌های ناگهانی در انگشتان
• در مراحل پیشرفته‌تر، آتروفی عضلات ناحیه تنار (Thenar Muscles) مشاهده می‌شود

علل و عوامل ایجاد تنگی کانال مچ دست

سندرم تونل کارپال  یا تنگی کانال دست معمولا در سن 45 تا 65 سالگی بروز می کند و می تواند در یک یا هر دو مچ دست ایجاد شود. این عارضه در زنان بیشتر از مردان رخ می دهد. این بیماری از نوع پیش رونده است و با افزایش سن، رو به وخامت می رود. بنابراین در صورت عدم درمان به موقع، ممکن است منجر به بی حسی دائمی انگشتان و یا ضعف همیشگی در عضلات به وجود آید. تنگی کانال مچ دست می‌تواند نتیجه ترکیبی از عوامل آناتومیک، فیزیولوژیک و مکانیکی باشد:

• فعالیت‌های تکراری: کارهایی مانند تایپ زیاد، استفاده از ماوس، ابزارآلات دستی لرزاننده یا بلند کردن مکرر اجسام باعث فشار مداوم روی مچ می‌شوند.
• بارداری و اختلالات هورمونی: تغییرات هورمونی باعث احتباس مایع و تورم در تونل کارپال می‌شود.
• بیماری‌های زمینه‌ای: دیابت، کم‌کاری تیروئید، آرتریت روماتوئید و چااقی
• عوامل آناتومیک: افراد با کانال کارپال کوچک‌تر، مستعد ابتلا به این سندرم هستند.

روش‌های تشخیص بیماری سندرم تونل کارپال

تشخیص سندرم تونل کارپال ترکیبی از معاینه بالینی، شرح حال دقیق و آزمایش‌های مکمل است:

معاینات فیزیکی

• آزمایش تینل : (Tinel’s Sign) ضربه آرام بر روی عصب میانی در ناحیه مچ که اگر باعث گزگز شود، مثبت در نظر گرفته می‌شود.
• آزمایش فالن :(Phalen’s Test) خم کردن مچ‌ها به مدت ۶۰ ثانیه که اگر باعث بروز علائم شود، نشان‌دهنده‌ی سندرم است.

تست‌های مکمل

• الکترومیوگرافی (EMG) و تست هدایت عصبی (NCS) برای ارزیابی شدت آسیب به عصب میانی
• اولتراسوند یا MRI در موارد خاص برای بررسی ضخامت عصب یا وجود توده‌های فشاری

درمان سندرم تونل کارپال

هنوز هیچ روش پیشگیرانه ای برای تنگی کانال مچ درست ارائه نشده است اما می توان با انجام استراحت های کوتاه و مکرر، پرهیز از خم کردن مچ دست به سمت بالا وپایین و… فشار بر روی مچ دست را به حداقل برسانید. درمان این بیماری به شدت علائم، مدت زمان درگیری و وضعیت کلی بیمار بستگی دارد. انواع روشهای درمان عبارتند از:

 درمان‌های محافظه‌کارانه

• آتل‌بندی شبانه برای جلوگیری از خم شدن مچ در هنگام خواب
• استفاده از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن برای کاهش درد و التهاب
• تزریق کورتیکواستروئید داخل تونل کارپال برای تسکین موقت التهاب

 فیزیوتراپی

• تمرین‌های کششی و تقویتی برای عضلات مچ و دست
• درمان دستی و استفاده از اولتراسوند تراپی در برخی بیماران مبتلا به تنگی کانال مچ دست مؤثر است.

 تغییر در سبک کار و فعالیت

• تنظیم ارگونومی محل کار
• استراحت‌های منظم در حین انجام کارهای دستی
• استفاده از تجهیزات ضد لرزش

انجام عمل جراحی

در مواردی که علائم شدید یا مقاوم به درمان هستند، جراحی به‌عنوان گزینه نهایی مطرح می‌شود. اکثر بیماران پس از جراحی بهبود قابل توجهی در عملکرد و علائم تجربه می‌کنند. روش‌های جراحی شامل موارد زیر است:

• جراحی باز تونل کارپال: بریدن لیگامان عرضی برای آزادسازی فشار روی عصب
• جراحی آندوسکوپیک: با کمترین برش ممکن و زمان بهبودی کوتاه‌تر

نتیجه‌گیری

سندرم تونل کارپال یکی از شایع‌ترین اختلالات فشاری عصب محیطی است که با درگیری عملکرد دست می‌تواند کیفیت زندگی فرد را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد. با شناخت علائم هشداردهنده، مراجعه به‌موقع به پزشک، و انتخاب درمان مناسب، می‌توان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرده و عملکرد طبیعی دست را حفظ کرد.

یکی از سوالات رایج میان والدین این است که “آیا می‌توان به نوزادان زیر 6 ماهگی آب داد یا نه؟” بسیاری از سازمان‌های معتبر پزشکی مانند سازمان جهانی بهداشت (WHO) و آکادمی پزشکی اطفال آمریکا (AAP) به‌طور قاطع توصیه می‌کنند که نوزادان زیر ۶ ماه فقط باید شیر مادر یا شیر خشک دریافت کنند. در این مقاله از مرکز خدمات درمانی و پرستاری رایبد به بررسی دلایل علمی این توصیه و مضرات آب دادن به نوزادان می‌پردازیم.

مضرات آب دادن به نوزادان زیر ۶ ماه

آب دادن به نوزادانی که هنوز به 6 ماهگی نرسیده اند می تواند سلامتی آنها را با مشکل مواجه نماید. البته پس از 6 ماهگی و تا یک سالگی نیز شیر مادر و شیر خشک می تواند نیاز کودک به آب را تامین نماید. اما چرا پزشکان تاکید می کنند که نباید به نوزادان آب بدهید:

نیاز بدن نوزاد با شیر برطرف می‌شود:

• شیر مادر یا شیر خشک حاوی ۸۷-۸۸٪ آب است.
• همین مقدار برای تأمین نیاز بدن نوزاد حتی در آب‌وهوای گرم کافی است.
• دادن آب به نوزاد باعث می‌شود شکم او پر شود و از خوردن شیر کافی خودداری نماید.

 خطر هیپوناترمی (کم‌ سدیمی خون)

نوزادان کلیه‌های نابالغی دارند که توانایی دفع مقدار زیاد آب را ندارند. بنابراین مصرف آب می‌تواند باعث کاهش سدیم خون شود که به آن “هیپوناترمی” گفته می‌شود. این وضعیت می‌تواند منجر به علائم خطرناکی مثل:

• بی‌حالی
• استفراغ
• کاهش هوشیاری
• تشنج
• در موارد شدید حتی مرگ

 کاهش وزن و سوءتغذیه

• مصرف آب در نوزاد باعث پر شدن معده کوچک او می‌شود.
• در نتیجه نوزاد کمتر شیر می‌خورد و مواد مغذی کمتری دریافت می‌کند.
• این می‌تواند منجر به کاهش وزن، کندی رشد، و ضعف سیستم ایمنی شود.

 افزایش خطر عفونت‌های گوارشی

• آب ممکن است آلوده به میکروارگانیسم‌ها یا مواد شیمیایی (مثل نیترات) باشد.
• در نوزادان زیر ۶ ماه که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، این آلودگی می‌تواند باعث اسهال، استفراغ و عفونت‌های جدی شود.
• حتی آب جوشانده شده هم ممکن است عاری از مواد مغذی و مناسب نباشد.

 اختلال در تعادل الکترولیتی

• مصرف آب زیاد می‌تواند تعادل نمک‌ها (الکترولیت‌ها) در بدن نوزاد را مختل کند.
• این موضوع بر عملکرد قلب، مغز و سایر ارگان‌های حیاتی اثر می‌گذارد.

چه زمانی می‌توان به نوزاد آب داد؟

مضرات آب دادن به نوزادان چیست؟ طبق توصیه‌های پزشکی قبل از ۶ ماهگی فقط شیر مادر یا شیر خشک مجاز است. بعد از ۶ ماهگی وقتی تغذیه کمکی آغاز می‌شود، می‌توان مقدار کمی آب سالم و جوشیده شده سرد شده به نوزاد داد، اما همچنان شیر مادر باید منبع اصلی تغذیه باشد. تا یک سالگی نیازی به مصرف زیاد آب نیست و باید با دقت و به مقدار کم مصرف شود. اما چه نوع آبی برای نوزاد بدهیم؟

برای نوزادانی که 6 ماه از زندگیشان می‌گذرد بهتر است از آب لوله‌کشی و تصفیه شده استفاده کنید البته قبل از مصرف حتما آب را بجوشانید تا ویروس‌ها، باکتری ها و آلودگی های احتمالی از بین بروند. این نوع آب می تواند کودک شما را از ابتلا به بیماری مصون نگه دارد. فراموش نکنید که آب معدنی سالم تر و ایمن تر از آب لوله کشی نیست. در ترکیبات آن موادی مانند سدبم و کلسیم وجود دارد که می تواند کلیه نوزاد را تحت فشار قرار دهد. بنابراین قبل از مصرف آن را بجوشانید.

سوالات رایج والدین

1. اگر نوزاد در هوای گرم تشنه شود، چه کنیم؟شیر مادر یا شیر خشک کافی است. دفعات شیردهی را بیشتر کنید.
2. آیا دادن آب به کاهش زردی نوزاد کمک می‌کند؟ خیر! هیچ مدرک علمی این ادعا را تأیید نمی‌کند. فقط تغذیه مکرر با شیر مادر مؤثر است.
3. اگر نوزاد یبوست دارد، آیا آب کمک می‌کند؟برای نوزاد زیر ۶ ماه، حتی در یبوست، تغذیه با شیر بهترین درمان است. آب می‌تواند مضر باشد.

سخن آخر

دادن آب به نوزاد زیر ۶ ماه نه تنها غیرضروری است، بلکه می‌تواند خطرات جدی و گاه مرگ‌آور برای سلامتی او به همراه داشته باشد. شیر مادر یا شیر خشک، تمام نیازهای غذایی و آبی نوزاد را تأمین می‌کند. والدین باید از هرگونه مصرف زودهنگام آب پرهیز کنند زیرا مضرات آب دادن به نوزادان در این دوره بسیار زیاد است. در صورت داشتن نگرانی در مورد تغذیه یا هیدراتاسیون نوزاد، با پزشک مشورت نمایند.

شب‌ادراری یا “بی‌اختیاری ادرار در خواب” یکی از مشکلات رایج دوران کودکی است که بسیاری از والدین با آن روبه‌رو می‌شوند. این اختلال که اغلب در کودکان زیر ۷ سال رخ می‌دهد، معمولاً به‌صورت ناخودآگاه و بدون قصد اتفاق می‌افتد. گرچه در بسیاری از موارد با رشد کودک برطرف می‌شود، اما در برخی مواقع نیاز به بررسی و درمان دارد. در این مقاله از مرکز خدمات درمان و پرستاری رایبد، به بررسی شب ‌ادراری در کودکان می‌پردازیم.

شب ‌ادراری در کودکان چقدر رایج است؟

طبق پژوهش‌های انجام شده تقریبا حدود 40 درصد از کودکان زیر 3 سال شب ادرای دارند. شاید یکی از دلایل این موضوع کوچک بودن مثانه کودک در این دوره برای ذخیره سازی ادرار است. در این سن کودک به طور کامل توانایی تشخیص پر شدن مثانه خود و بیدار شدن از خواب را ندارد. بنابراین والدین می توانند خود اقدام به بیدار کردن کودک در فواصل زمانی مشخص از شب نمایند و او را به دستشویی ببرند.

اما از سن 5 سالگی به بعد حدود 85 درصد از کودکان می توانند ادرار خود را در طول شب نگه دارند البته برخی از کودکان تا سن 12 سالگی گاهی رختخواب خود را خیس می کنند. از این تحقیقات می‌توان این‌گونه نتیجه‌گیری نمود که با رشد سیستم بدنی کودک و  بالغ شدن او، احتمال شب ادرای نیز کم می شود. تقریبا برای تمامی افراد تا سن نوجوانی، این مسئله حل می‌شود، شاید برای یک درصد از کودکان این مشکل به جا می ماند.

انواع شب‌ادراری را در کودکان بشناسیم

شب‌ادراری در کودکان به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:

1. شب‌ادراری اولیه: کودک از زمان تولد تاکنون هرگز به مدت طولانی (حداقل ۶ ماه) خشک نبوده است. آنها هرگز نتوانسته‌اندکنترل شبانه مثانه خود را در اختیار داشته باشند. این موضوع می تواند به دلایل ژنتیکی باشد.
2. شب‌ادراری ثانویه: کودک برای مدتی خشک بوده (حداقل ۶ ماه) اما دوباره دچار شب‌ادراری شده است. این موضوع نیاز به کمک پزشک متخصص کودکان یا دکتر متخصص کلیه و مجاری ادراری دارد.

دلایل شب ‌ادراری

علت شب ‌ادراری در کودکان معمولاً ترکیبی از عوامل مختلف است که مهمترین آنها عبارت است از:

• تکامل ناکامل مثانه: مثانه کودک ممکن است هنوز ظرفیت کافی برای نگه داشتن ادرار در طول شب نداشته باشد.
• عوامل ژنتیکی: سابقه خانوادگی شب‌ادراری بسیار رایج است. اگر یکی از والدین در کودکی دچار شب‌ادراری بوده، احتمال آن در کودک افزایش می‌یابد.
• تولید بیش از حد ادرار در شب: به دلیل کمبود هورمون ضد ادراری (ADH) در شب.
• خواب عمیق: کودک ممکن است سیگنال‌های پر بودن مثانه را در خواب دریافت نکند.
• استرس یا تغییرات محیطی: مانند تولد خواهر یا برادر جدید، رفتن به مدرسه یا تغییر محل زندگی.
• عفونت‌های ادراری یا مشکلات ساختاری در دستگاه ادراری.
• پیامدهای روانی شب‌ادراری

شب ‌ادراری می‌تواند اثرات روانی زیادی بر کودک مانند کاهش اعتماد به نفس، خجالت‌زدگی از هم‌سالان، ترس از شرکت در اردوها یا مهمانی‌ها و احساس گناه یا ناراحتی داشته باشد. بنابراین، حمایت عاطفی و پرهیز از سرزنش کودک در این دوران بسیار ضروری است.

روش‌های درمان شب‌ادراری

درمان شب‌ادراری باید با توجه به علت زمینه‌ای، سن کودک و شدت مشکل انجام شود:

آموزش و مشاوره: اطمینان دادن به کودک که مشکل او شایع و قابل حل است و آموزش به والدین برای مدیریت بدون تنبیه یا فشار کودک نقش مهمی در درمان این مشکل دارد.

 اصلاح سبک زندگی و رفتار:  محدود کردن مصرف مایعات از ۲ ساعت قبل از خواب و پرهیز از مصرف نوشیدنی‌های محرک مانند نوشابه یا چای یکی از عوامل پیشگیری از این مشکل است. همچنین تشویق کودک به رفتن به سرویس بهداشتی قبل از خواب و استفاده از تقویم‌های تشویقی (علامت‌گذاری شب‌های خشک با برچسب یا ستاره) می تواند به رفع شب ‌ادراری در کودکان کمک کند.

 استفاده از زنگ هشدار (آلارم شب‌ادراری): این دستگاه با تشخیص اولین قطرات ادرار، کودک را بیدار می‌کند و باعث می‌شود به تدریج به کنترل مثانه در خواب عادت کند. این روش از مؤثرترین درمان‌هاست.

دارو درمانی (در صورت نیاز): در موارد شدید یا زمانی که درمان‌های رفتاری مؤثر نباشد، پزشک ممکن است دارو های زیر را  تجویز کند:

• دسموپرسین (Desmopressin): کاهش تولید ادرار در شب.
• داروهای آنتی‌کولینرژیک: در صورتی که مثانه کودک کوچک یا بیش‌فعال باشد.

تجویز دارو باید تنها زیر نظر پزشک انجام شود و معمولاً برای کوتاه‌مدت استفاده می‌شود.

سخن آخر

شب‌ ادراری در کودکان مشکلی رایج ولی قابل مدیریت است. با حمایت روانی، آموزش صحیح و در صورت نیاز درمان پزشکی، می‌توان به کودک کمک کرد تا این مرحله را با موفقیت پشت سر بگذارد. مهم‌ترین نکته، حفظ آرامش، صبر و همکاری والدین با کودک در مسیر درمان است.

بیماری آلزایمر، یکی از شایع‌ترین اشکال زوال عقل، یک اختلال پیشرونده و غیرقابل برگشت مغزی است که به تدریج حافظه، تفکر، زبان و عملکرد روزمره زندگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. با افزایش جمعیت سالمند در سراسر جهان، نگرانی‌ها در مورد ابتلا به این بیماری رو به افزایش است. اگرچه درمان قطعی برای آلزایمر هنوز وجود ندارد، اما پژوهش‌های متعدد نشان داده‌ است که سبک زندگی سالم، به‌ویژه تغذیه مناسب، فعالیت بدنی منظم و تحریک ذهنی می‌توانند در پیشگیری یا به تأخیر انداختن بروز آلزایمر نقش چشمگیری داشته باشند. در این مقاله از مرکز خدمات درمان و پرستاری رایبد قصد داریم در مورد ارتباط تغذیه در پیشگیری از بیماری آلزایمر صحبت کنیم.

ارتباط تغذیه در پیشگیری از بیماری الزایمر

تغذیه به عنوان یکی از فاکتورهای مهم در سلامت مغز، سال‌هاست که مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. رژیم غذایی نامناسب، پرچرب، پرقند و فاقد آنتی‌اکسیدان می‌تواند خطر التهاب مزمن، افزایش استرس اکسیداتیو و آسیب به سلول‌های عصبی را افزایش دهد.

۱. رژیم مدیترانه‌ای

رژیم غذایی مدیترانه‌ای که سرشار از سبزیجات، میوه‌ها، ماهی، غلات کامل، روغن زیتون و مغزهاست، به عنوان یکی از موثرترین رژیم‌ها در پیشگیری از آلزایمر شناخته شده است. تحقیقات نشان داده‌اند که افرادی که از این رژیم پیروی می‌کنند، خطر ابتلا به آلزایمر در آن‌ها تا 40 درصد کاهش می‌یابد. این رژیم با کاهش التهاب، بهبود گردش خون مغزی و محافظت از سلول‌های عصبی در برابر آسیب اکسیداتیو عمل می‌کند.

۲. آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌ها

آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند ویتامین C، ویتامین E، فلاونوئیدها و بتاکاروتن از سلول‌های مغزی در برابر آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند. غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان مانند انواع توت‌ها، اسفناج، بروکلی و چای سبز می‌توانند به تقویت سلامت مغز کمک کنند.

همچنین، ویتامین‌های گروه B، به‌ویژه B6، B12 و اسیدفولیک، در کاهش سطح هموسیستئین (یک ماده سمی برای مغز) مؤثر هستند و نقش محافظتی در برابر زوال شناختی ایفا می‌کنند.

۳. اسیدهای چرب امگا-3

امگا-3‌ها، به‌ویژه DHA که در ماهی‌های چرب مانند سالمون، ساردین و ماهی تن یافت می‌شود، دارای خواص ضدالتهابی هستند و در حفظ ساختار و عملکرد سلول‌های مغزی نقش مهمی دارند. مطالعات حاکی از آن است که مصرف منظم امگا-3 می‌تواند سرعت تحلیل شناختی را کاهش دهد.

سبک زندگی سالم و سلامت شناختی

ارتباط تغذیه در پیشگیری از بیماری آلزایمر تنها عامل مؤثر نیست؛ بلکه سبک زندگی سالم شامل فعالیت بدنی، سلامت روانی و تحریک مغزی نیز می‌تواند در جلوگیری از آلزایمر بسیار مؤثر باشد.

۱. فعالیت بدنی منظم

ورزش منظم مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، یوگا یا شنا، جریان خون به مغز را افزایش داده و با کاهش استرس و افزایش ترشح اندورفین‌ها باعث بهبود خلق‌وخو و عملکرد شناختی می‌شود. ورزش همچنین از تحلیل سلول‌های مغزی جلوگیری کرده و در برخی افراد باعث افزایش حجم هیپوکامپ (بخش حافظه مغز) می‌شود.

۲. فعالیت‌های ذهنی و اجتماعی

فعالیت‌هایی مانند مطالعه، حل جدول، بازی‌های فکری، نواختن موسیقی، یادگیری زبان جدید یا حتی شرکت در بحث‌های گروهی می‌توانند مغز را فعال نگه دارند. این فعالیت‌ها باعث ایجاد ارتباطات عصبی جدید شده و در واقع نوعی “ذخیره شناختی” می‌سازند که مغز را در برابر تخریب مقاوم‌تر می‌کند.

۳. خواب باکیفیت

یکی از عوامل اصلی آلزایمرخواب ناکافی است زیرا این امر با افزایش تجمع پروتئین‌های بتا-آمیلوئید در مغز  مرتبط می‌باشد. خواب کافی (۷ تا ۹ ساعت در شب) باعث پاکسازی مواد زائد از مغز و تقویت حافظه می‌شود.

۴. مدیریت استرس و سلامت روان

استرس مزمن و افسردگی، دو عامل مهم در افزایش خطر ابتلا به آلزایمر هستند. تکنیک‌هایی مانند مدیتیشن، تنفس عمیق، یوگا و مشاوره روان‌شناسی می‌توانند به کاهش استرس کمک کنند. همچنین حفظ روابط اجتماعی و ارتباط با دوستان و خانواده باعث ارتقای سلامت روانی می‌شود.

بیماری‌های زمینه‌ای و آلزایمر

افرادی که به بیماری‌هایی مانند دیابت، فشار خون بالا، کلسترول بالا، چاقی و بیماری‌های قلبی مبتلا می‌باشند همگی با افزایش خطر آلزایمر در ارتباط هستند. مدیریت این بیماری‌ها از طریق دارو، تغذیه صحیح و سبک زندگی سالم، تأثیر مستقیم در کاهش ریسک ابتلا به زوال عقل دارد.

کلام آخر

اگرچه آلزایمر یک بیماری پیچیده با علل چندگانه است، اما سبک زندگی سالم و  تغذیه در پیشگیری از بیماری الزایمر می‌توانند نقش بسیار مهمی در پیشگیری یا کند کردن روند پیشرفت آن ایفا کنند. استفاده از رژیم غذایی غنی از مواد مغذی، ورزش منظم، خواب کافی، حفظ سلامت روانی و فعال نگه داشتن ذهن، همگی ابزارهای در دسترس و مؤثری هستند که می‌توانند خطر بروز آلزایمر را به میزان چشمگیری کاهش دهند. در دنیایی که جمعیت سالمند رو به افزایش است، سرمایه‌گذاری روی آموزش و ترویج سبک زندگی سالم، بهترین راهکار برای داشتن ذهنی سالم در دوران سالمندی است.

روماتیسم واژه‌ای کلی برای مجموعه‌ای از بیماری‌های التهابی و خودایمنی است که عمدتاً مفاصل، اما در مواردی عضلات، پوست، رگ‌ها و اندام‌های داخلی مانند قلب، ریه یا کلیه را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. یکی از شایع‌ترین انواع روماتیسم، آرتریت روماتوئید (RA) است، اما این اصطلاح می‌تواند به بیماری‌هایی مانند لوپوس، اسپوندیلیت آنکیلوزان، آرتریت پسوریاتیک و بسیاری دیگر نیز اشاره داشته باشد. در ادامه این مقاله از مرکز خدمات درمان و پرستاری رایبد به شما خواهیم گفت که بیماری روماتیسم چیست و چه علائمی دارد؟

بیماری روماتیسم چیست و چه علائمی دارد؟

روماتیسم اغلب به صورت یک التهاب مزمن ظاهر می‌شود و می‌تواند به مرور زمان موجب تخریب مفاصل، کاهش عملکرد حرکتی و حتی ناتوانی جسمی شود. با اینکه این بیماری در هر سنی ممکن است بروز کند، بیشتر در سنین میانسالی و در زنان شایع‌تر است. روماتیسم یک بیماری خود ایمنی محسوب می‌شود؛ به این معنا که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌های سالم حمله می‌کند. علائم روماتیسم بسته به نوع و شدت بیماری ممکن است متفاوت باشد، اما برخی از نشانه‌های عمومی این بیماری خاموش عبارتند از:

 درد مفاصل

یکی از بارزترین علائم روماتیسم، درد در مفاصل است. این درد معمولاً در مفاصل کوچک مانند انگشتان دست و پا آغاز می‌شود و به مرور زمان می‌تواند به مفاصل بزرگ‌تر گسترش یابد.

 تورم و التهاب مفاصل

تورم ناشی از التهاب می‌تواند مفاصل را سفت و دردناک کند. گاهی اوقات، پوست روی مفصل نیز قرمز و گرم می‌شود.

 سفتی صبحگاهی

بسیاری از مبتلایان به روماتیسم، به ویژه در هنگام بیدار شدن از خواب، سفتی در مفاصل خود احساس می‌کنند که ممکن است تا چند ساعت طول بکشد.

 خستگی مفرط

افراد مبتلا به روماتیسم معمولاً دچار احساس خستگی شدید می‌شوند، حتی اگر به اندازه کافی خوابیده باشند. این خستگی می‌تواند عملکرد روزمره فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد.

 کاهش وزن بی‌دلیل

کاهش وزن ناگهانی و بدون دلیل واضح نیز یکی از علائم هشداردهنده بیماری‌های التهابی مانند روماتیسم است.

 تب خفیف

تب خفیف و مداوم نیز ممکن است از نشانه‌های وجود یک بیماری التهابی مزمن باشد.

علائم خاص‌تر در انواع مختلف روماتیسم

در ادامه بیماری روماتیسم چیست شما را با برخی از علائم نادر این بیماری آشنا خواهیم کرد:

• لوپوس اریتماتوز سیستمیک می‌تواند باعث بثورات پوستی، ریزش مو، زخم‌های دهانی، مشکلات کلیوی و حتی اختلالات قلبی شود.
• اسپوندیلیت آنکیلوزان بیشتر ستون فقرات را درگیر می‌کند و ممکن است باعث خشکی و درد در ناحیه کمر و باسن شود.
• آرتریت پسوریاتیک علاوه بر درد مفاصل، می‌تواند پوست را با بثورات پوسته‌پوسته درگیر کند.

مهمترین دلایل  ابتلا به روماتیسم

علت دقیق بروز روماتیسم هنوز به‌طور کامل شناخته نشده، اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و ایمنی در آن نقش دارند. برخی از عواملی که خطر ابتلا را افزایش می‌دهند عبارتند از:

• وراثت: داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری‌های خودایمنی
• عفونت‌ها: برخی عفونت‌ها می‌توانند سیستم ایمنی بدن را تحریک کرده و واکنش خودایمنی ایجاد کنند
• جنسیت: زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا هستند
• سیگار کشیدن: سیگار می‌تواند خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید را افزایش دهد

تشخیص روماتیسم

رماتیسم یک بیماری خاموش اما فعال است. تشخیص بیماری‌های روماتیسمی نیاز به معاینه دقیق بالینی، بررسی سوابق پزشکی و انجام آزمایش‌های تکمیلی دارد. هر چقدر این بیماری زودتر تشخیص داده شود در روند بهبودی بیمار تاثیر مثبتی دارد. آزمایش‌های زیر قادر هستند این بیماری را کشف کنند:

• آزمایش خون برای بررسی سطح فاکتور روماتوئید یا CRP
• تصویربرداری با اشعه X یا MRI برای ارزیابی آسیب مفصلی
• تست‌های آنتی‌بادی خاص برای تشخیص بیماری‌های خودایمنی

درمان روماتیسم

روماتیسم هنوز درمان قطعی ندارد، اما با روش‌های درمانی مختلف می‌توان علائم بیماری را کنترل و روند پیشرفت آن را کند کرد. بنابراین سوالی که پیش می آِد این است که اهداف درمان بیماری روماتیسم چیست؟ در پاسخ باید بگوییم که هدف از درمان شامل کاهش التهاب، تسکین درد، حفظ عملکرد مفاصل و جلوگیری از آسیب بیشتر است. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تجویز داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) برای کاهش درد و التهاب
• ستفاده از داروهای ضد روماتیسمی تعدیل‌کننده بیماری (DMARDs) مانند متوترکسات
• داروهای بیولوژیک‌که سیستم ایمنی را هدف قرار می‌دهند.
• فیزیوتراپی و ورزش برای حفظ تحرک و قدرت عضلانی بدن
• در موارد شدید، ممکن است جراحی مفصل برای ترمیم یا تعویض مفصل آسیب‌دیده لازم باشد.

کلام آخر

بیماری روماتیسم یک اختلال پیچیده، مزمن و گاه ناتوان‌کننده است که نیاز به تشخیص زودهنگام، مراقبت مداوم و مدیریت همه‌جانبه دارد. شناخت علائم اولیه و مراجعه به پزشک متخصص روماتولوژی می‌تواند تفاوت چشمگیری در کیفیت زندگی فرد ایجاد کند. با بهره‌گیری از روش‌های درمانی نوین، بسیاری از مبتلایان می‌توانند زندگی سالم و فعالی داشته باشند.

بیماری “زونا” یک عفونت ویروسی است که با بثورات پوستی دردناک و تاول‌های محدود به یک سمت بدن یا صورت شناخته می‌شود. این بیماری توسط ویروس واریسلا زوستر (Varicella Zoster Virus) ایجاد می‌شود؛ همان ویروسی که عامل آبله‌مرغان در دوران کودکی است. در ادامه این مقاله از مرکز خدمات درمانی رایبد به بررسی بیماری پوستی زونا و نحوه انتقال آن خواهیم پرداخت.

علت بیماری (زونا)

پس از ابتلا به آبله‌مرغان، ویروس واریسلا زوستر به طور کامل از بدن خارج نمی‌شود بلکه در سلول‌های عصبی بدن به صورت غیرفعال باقی می‌ماند. سال‌ها بعد ممکن است این ویروس دوباره فعال شود و به صورت بیماری زونا (کنار) بروز کند. علت دقیق فعال شدن مجدد ویروس مشخص نیست، اما معمولاً با ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن مرتبط است. عوامل خطر فعال‌سازی ویروس عبارتند از:

• افزایش سن (به‌ویژه بالای ۵۰ سال)
• استرس‌های شدید روانی یا جسمی
• بیماری‌های تضعیف‌کننده سیستم ایمنی (مانند ایدز یا سرطان)
• مصرف داروهای سرکوب‌کننده ایمنی (مثل داروهای شیمی‌درمانی یا کورتون‌ها)
• پیوند اعضا یا مغز استخوان

علائم بیماری  زونا چیست؟

یکی از نشانه های بارز زونا پیدایش لکه های قرمز مشابه زخم های آبله مرغان روی پوست و پس از یک هفته هفته، خارش و تاول در این ناحیه است. به طور کلی علائم زونا معمولاً در سه مرحله ظاهر می‌شوند:

مرحله اولیه (قبل از ظهور بثورات)

• درد، سوزش یا خارش در یک ناحیه خاص از بدن
• سردرد، تب خفیف یا احساس خستگی
• حساسیت پوستی در ناحیه درگیر

 بثورات پوستی

• ظاهر شدن دانه‌های قرمز و تاول‌های کوچک پر از مایع
• تاول‌ها پس از چند روز خشک شده و به شکل دلمه در می‌آیند
• بیشتر در ناحیه قفسه سینه، شکم، صورت یا کمر دیده می‌شوند

 مرحله بهبودی

• دلمه‌ها می‌افتند و ناحیه ممکن است با کمی تغییر رنگ باقی بماند
• در برخی بیماران دردهای عصبی تا ماه‌ها باقی می‌ماند (نورالژی پس از زونا)
• باید بدانید که تاول ها به طور همزمان نمی ترکند و تا بهبودی کامل بیمار، می توانند پایدار بمانند.

بیماری پوستی زونا چگونه منتقل می‌شود؟

بر خلاف آبله‌مرغان، بیماری پوستی زونا به سادگی از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود. اما اگر فردی که تاکنون آبله‌مرغان نگرفته است، با تاول‌های فعال یک بیمار مبتلا به زونا تماس نزدیک داشته باشد، ممکن است به آبله‌مرغان مبتلا شود، نه به زونا.  نکته حائز اهمیت این است که تاول ها در مرحله خشک شدن، ناقل ویروس نیستند. راه‌های انتقال ویروس زنا عبارت است از:

• تماس مستقیم با مایع تاول‌ها
• تماس با لباس، حوله یا اشیایی که آلوده به مایع تاول باشند
• ویروس از طریق سرفه یا عطسه منتقل نمی‌شود مگر در موارد خاص زونا در دهان یا گلو

نکته مهم: فردی که سابقه آبله‌مرغان داشته باشد، با تماس دوباره به زونا مبتلا نمی‌شود مگر این که ویروس در بدن خودش فعال شود.

راه های پیشگیری از زونا

برای کاهش احتمال بروز زونا، بویژه در سالمندان و افراد با سیستم ایمنی ضعیف، واکسن زونا توصیه می‌شود. در حال حاضر دوواکسن زیر برای این بیماری تزریق می شوند:

• واکسن Zostavax: نوع زنده ضعیف‌شده ویروس، معمولاً برای افراد بالای ۵۰ سال
• واکسن Shingrix: واکسن غیرفعال، با اثربخشی بالاتر و ایمنی بیشتر برای افراد مسن

درمان بیماری زونا

درمان زونا معمولاً به منظور کاهش شدت علائم، پیشگیری از عوارض و کاهش مدت بیماری است و تا به امروز هیچ درمان قطعی برای این بیماری پیدا نشده است.  با توجه به اینکه این ویروس عفونی است بنابراین شخص باید دوره ای 2 تا 4 هفته را برای بهبودی سپری کند. البته داروهایی تجویز شده باعث کاهش درد و علائم می شوند. داروهای متداول برای زونا شامل موارد زیر می باشند:

• داروهای ضدویروس: مانند آسیکلوویر، فام‌سیکلوویر یا والاسیکلوویر (بهترین تأثیر در ۷۲ ساعت اول پس از شروع تاول‌ها)
• داروهای ضد درد: برای کنترل درد و سوزش
• کرم‌های موضعی: جهت کاهش خارش و ناراحتی پوستی

• در موارد شدید: ممکن است داروهای ضدالتهاب یا مسکن‌های قوی‌تر نیاز باشد

نتیجه‌گیری

بیماری پوستی زونا یک عفونت ویروسی است که با فعال شدن دوباره ویروس آبله‌مرغان در بدن ایجاد می‌شود. اگرچه بیماری مسری شدیدی نیست، اما دردناک بوده و در برخی موارد می‌تواند باعث عوارض طولانی‌مدت شود. شناخت علائم اولیه، مراجعه سریع به پزشک و استفاده از داروهای ضدویروسی در مراحل ابتدایی می‌تواند به کاهش عوارض کمک کند. واکسیناسیون نیز نقش مهمی در پیشگیری از بروز بیماری در افراد مسن و دارای ضعف ایمنی ایفا می‌کند.