فشار خون پایین یا هایپوتنشن یکی از مشکلات پزشکی است که ممکن است افراد را در هر سنی تحت تأثیر قرار دهد. برخلاف فشار خون بالا که اغلب توجه بیشتری را جلب می‌کند، افت فشار خون نیز می‌تواند مشکلات جدی برای سلامتی به همراه داشته باشد. در این مقاله از مرکز مشاوره و خدمات درمانی رایبد به بررسی مضرات افت فشار خون و تأثیرات آن بر بدن می‌پردازیم.
فشار خون پایین چیست؟
فشار خون پایین یا افت فشار خون، وضعیتی است که در آن فشار خون فرد کمتر از میزان نرمال باشد. فشار خون طبیعی برای بیشتر بزرگ‌سالان حدود ۱۲۰ روی ۸۰ میلی‌متر جیوه است. اگر فشار سیستول (عدد بالا) کمتر از ۹۰ و یا فشار دیاستول (عدد پایین) کمتر از ۶۰ باشد، معمولاً گفته می‌شود فرد دچار فشار خون پایین است. علائم فشار خون پایین عبارت است از:
- سرگیجه یا احساس سبکی سر
- تاری دید
- ضعف و بی‌حالی
- غش یا نزدیک به غش کردن
- سردی دست و پا
- تپش قلب
- رنگ‌پریدگی پوست
- خستگی شدید
- تهوع
مضرات افت فشار خون و تأثیرات آن بر سلامت
کم آبی بدن، اختلالات هورمونی، بیماری های قلبی، خونریزی شدید از عوامل اصلی افت فشار خون می‌باشند. بنابراین اگر به هر دلیل دچار کاهش فشار خون هستید این مسئله را جدی بگیرید و به پزشک مراجعه کنید. در ادامه این مطلب شما را با برخی از مهمترین عوارض این عارضه آشنا خواهیم کرد.
کاهش جریان خون به اندام‌های حیاتی
افت فشار خون می‌تواند جریان خون به اندام‌های حیاتی مانند قلب، مغز و کلیه‌ها را کاهش دهد. این کاهش جریان خون می‌تواند منجر به آسیب به این اندام‌ها شود. باتوجه به اینکه مغز و قلب نیاز به جریان خون پایدار دارند تا به درستی عمل کنند. کمبود خون‌رسانی به این اندام‌ها می‌تواند مشکلاتی نظیر کاهش کارکرد مغز، سردردهای شدید، گیجی و اختلال در حافظه ایجاد کند. در صورتی که کاهش جریان خون به قلب ادامه یابد، ممکن است فرد دچار درد قفسه سینه یا مشکلات جدی‌تری مانند سکته قلبی شود..
خستگی و ضعف عمومی
یکی از نشانه‌های شایع و مضرات افت فشار خون، احساس ضعف و خستگی عمومی است. وقتی فشار خون به مقدار زیادی کاهش می‌یابد، خون و اکسیژن کافی به عضلات و بافت‌های بدن نمی‌رسد. این موضوع می‌تواند باعث احساس خستگی شدید و ضعف در بدن شود. افراد مبتلا به فشار خون پایین ممکن است در انجام فعالیت‌های روزمره خود دچار مشکل شوند و حتی برای انجام کارهای ساده نیاز به استراحت داشته باشند.
سرگیجه و غش
یکی از شایع‌ترین علائم افت فشار خون، سرگیجه است. هنگامی که فشار خون به میزان زیادی کاهش می‌یابد، خون به درستی به مغز نمی‌رسد که می‌تواند باعث احساس سرگیجه یا حتی غش کردن شود. این مشکل به‌ویژه در هنگام تغییر وضعیت بدن از حالت نشسته یا دراز کشیده به ایستاده شدت می‌یابد. در موارد شدیدتر، کاهش شدید فشار خون می‌تواند منجر به بیهوشی شود.
اختلال در عملکرد کلیه‌ها
افت فشار خون می‌تواند باعث کاهش کارایی کلیه‌ها شود و در طولانی‌مدت، اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، ممکن است به نارسایی کلیه منجر شود. نارسایی کلیه یکی از مشکلات جدی است که به درمان‌های پزشکی طولانی‌مدت و ممکن است دیالیز نیاز داشته باشد. همچنین، کاهش جریان خون به کلیه‌ها ممکن است باعث تجمع مواد زائد در بدن شود که خود عوارض دیگری به همراه خواهد داشت.
افت کارایی ذهنی و تمرکز
افت فشار خون می‌تواند بر عملکرد ذهنی و توانایی تمرکز تأثیر منفی بگذارد. کاهش جریان خون به مغز می‌تواند منجر به احساس گیجی، دشواری در تفکر واضح، کاهش دقت و کاهش توانایی در تصمیم‌گیری شود. این مشکلات ممکن است زندگی روزمره فرد را مختل کنند و بر کیفیت کار و روابط اجتماعی تأثیر بگذارند.
نارسایی قلبی
یکی از مهمترین مضرات افت فشار خون، ایجاد نارسایی قلبی در بیمار است. در صورتی که افت فشار خون به صورت مزمن و شدید باشد، ممکن است به قلب آسیب وارد شود. در شرایطی که فشار خون به‌طور مداوم پایین باشد، قلب باید سخت‌تر برای پمپاژ خون تلاش کند تا به بدن و اندام‌ها اکسیژن و مواد مغذی برساند. این تلاش اضافی می‌تواند منجر به خستگی قلب و در بلندمدت مشکلاتی مانند نارسایی قلبی ایجاد کند.
نابهنجاری در عملکرد سیستم عصبی خودکار
سیستم عصبی خودکار، که مسئول کنترل عملکردهای غیر ارادی بدن مانند ضربان قلب، فشار خون و تنفس است، ممکن است در اثر افت فشار خون به‌طور غیر طبیعی عمل کند. این اختلالات می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی مانند تپش قلب سریع یا کاهش تنفس شود که فرد را در وضعیت‌های اضطراری قرار می‌دهد. این نوع اختلالات می‌توانند بر زندگی روزمره فرد تأثیر منفی گذاشته و نیاز به درمان تخصصی داشته باشند.
نتیجه‌گیری
اگرچه فشار خون پایین به‌طور معمول خطرات کمتری نسبت به فشار خون بالا دارد، اما افت شدید و طولانی‌مدت فشار خون می‌تواند مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد کند. مدیریت صحیح و به‌موقع این وضعیت از طریق تغییرات در سبک زندگی، مصرف دارو و مشاوره با پزشک می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند و کیفیت زندگی فرد را بهبود بخشد.